KRONOLOGI FATWA BERKENAAN KURSUS ESQ LEADERSHIP TRAINING

KRONOLOGI
FATWA BERKENAAN KURSUS ESQ LEADERSHIP TRAINING ANJURAN
ARY GINANJAR AGUSTIAN
OLEH JAWATANKUASA PERUNDINGAN HUKUM SYARAK WILAYAH
PERSEKUTUAN

i) 1-3 Ogos 2008: Cawangan Akidah, Bahagian Penyelidikan JAKIM telah
                             menghantar beberapa orang pegawai untuk menghadiri
                             kursus ESQ di Hotel Summit, Subang Jaya, Selangor.
                             Ini adalah bagi menjalankan kajian dan siasatan
                             terhadap kursus ini selepas menerima aduan daripada
                             orang ramai yang bertanyakan tentang status kursus
                             tersebut atas alasan wujud kesangsian dan keraguan
                            dalam metodologi atau pendekatan yang dilakukan.

ii) 28 Ogos 2008: Perbincangan tentang isu berkenaan ESQ telah
                            dibentangkan di dalam Mesyuarat Panel Kajian Akidah
                            JAKIM (PKA) Kali Ke-38. Mesyuarat ini telah
                            memutuskan perkara-perkara berikut:
                      a)   Terdapat keraguan-keraguan yang dikhuatiri
                            boleh menyelewengkan akidah di dalam kursus
                            tersebut; dan
                      b)  Doktrin bahawa kebenaran boleh diperolehi
                           melalui pengalaman/pencarian (termasuk oleh
                           para nabi) perlu dijadikan asas kepada
                           penyelewengan ESQ.

iii) 3-5 Oktober 2008: Panel Kajian Akidah JAKIM (PKA) telah menghantar dua
                           orang wakil untuk menyertai kursus tersebut bagi
                           mengesah dan memantapkan lagi kajian yang dibuat
                           sebelumnya.

iv) 14 Oktober 2008:  Mesyuarat Khas Panel Kajian Akidah JAKIM (PKA)
                           berkenaan ESQ telah diadakan. Mesyuarat ini telah
                           bersetuju dengan pembentangan oleh ahli PKA, Prof.
                           Madya Dr. Mohd. Fauzi bin Hamat bahawa keraguankeraguan
                           yang dikhuatiri boleh menyelewengkan
                           akidah di dalam kursus ESQ adalah wujud
                           sebagaimana yang telah dibentangkan oleh urusetia
                           JAKIM pada mesyuarat PKA Kali Ke-38.

v) 27-28 Nov. 2008:   Mesyuarat Panel Kajian Akidah JAKIM (PKA) Kali Ke-39
                           dan pertemuan ahli-ahli PKA dengan
                           penganjur/moderator ESQ telah diadakan. Mesyuarat ini
                           telah mengesyorkan supaya satu mesyuarat khas PKA
                           diadakan sekali lagi bagi meneliti sedalam-dalamnya
                           pemikiran dan falsafah yang terdapat di sebalik
                           pengajaran kursus ESQ.

vi) 10 Februari 2009: Mesyuarat Khas Panel Kajian Akidah JAKIM (PKA)
                           berkenaan ESQ telah diadakan sekali lagi. Mesyuarat ini
                           telah menyenaraikan penyelewengan-penyelewengan
                           yang terdapat di dalam ESQ sebagaimana berikut:
                  a)      Kursus ESQ akan mewujudkan golongan yang
                           mengakui kewujudan nabi baru berdasarkan
                           ideologi yang diterapkan;
                  b)     Kursus ini mengajar bahawa akal adalah lebih
                          besar daripada wahyu;
                  c)     Kursus ini banyak menggunakan istilah-istilah
                          agama yang ditafsirkan menggunakan tafsiran
                          bebas tanpa disiplin;
                 d)     Teori suara hati di dalam kursus ini boleh
                         mengelirukan orang awam; dan
                 e)     Kursus ini cuba mencampuradukkan perbincangan
                         tentang hakikat kewujudan antara falsafah Islam
                        dan Barat.
                        Mesyuarat telah mengambil keputusan bahawa
                        Kursus ESQ Leadership Training anjuran Ary
                        Ginanjar Agustian perlu disekat dan diharamkan dari
                        beroperasi di Malaysia dan kertas kerja
                        berkenaannya diangkat ke Muzakarah Jawatankuasa
                        Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama
                        Islam Malaysia.

vii) 02 April 2009: Pihak JAKIM telah mengadakan pertemuan dengan Ary
                       Ginanjar Agustian, pengasas ESQ Leadership Centre
                       bertempat di Dewan Syura JAKIM, Blok D7, Kompleks
                       D, Putrajaya dan telah menyimpulkan bahawa:
                a)    Ary Ginanjar Agustian masih bertegas dengan
                       pendiriannya menggunakan pendekatan sumber
                       manusia (human resource) gaya Barat untuk
                       mengembangkan konsep pembinaan sumber
                      manusia yang dikatakan berasaskan Islam;
               b)    Beliau sukar menerima hakikat bahawa ajaran
                      Islam perlu dirujuk kepada sumber-sumber Islam
                      yang berautoriti seperti kitab-kitab tafsir dan Hadis;
               c)    Beliau lebih banyak berhujah bahawa beliau
                      adalah benar dengan menggunakan sentimen
                      sokongan daripada badan-badan Islam di
                      Indonesia, golongan korporat dan tokoh-tokoh
                      kenamaan di dalam kerajaan dan swasta;
              d)     Beliau tidak akan berganjak dengan modul ESQ
                      yang sedia ada dengan pernyataan beliau bahawa
                      beliau tidak mempunyai sebarang masalah untuk
                      mengeluarkan ayat-ayat Al-Quran bagi modul di
                      Malaysia tetapi tidak di negara lain; dan
              e)     Beliau telah mengeluarkan kenyataan yang
                      berunsur ugutan dan amaran seperti meletakkan
                      beberapa pilihan kepada JAKIM termasuk menarik
                      diri dari Malaysia sekiranya ESQ diharamkan.

viii) 21-23 April 2009: Kertas kerja berkenaan kedudukan Kursus ESQ
                     Leadership Training di Malaysia, yang telah diteliti oleh
                     Panel Kajian Akidah JAKIM (PKA), telah dibentangkan di
                     dalam Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis
                     Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali
                     Ke-86. Muzakarah ini telah memutuskan bahawa faktafakta
                     yang dikemukakan di dalam kertas kerja
                     tersebut adalah sekadar suatu kemungkinan sahaja
                    dan tidak boleh dijadikan asas penentuan hukum.
                    Oleh yang demikian, satu jawatankuasa pemantau luar
                    perlu dilantik oleh JAKIM untuk menilai aktiviti ESQ
                    Leadership Training di Malaysia.

ix) 22 Jun 2009: Pihak JAKIM telah melantik 6 orang panel pemantau luar iaitu:
              a)   Y. Bhg. Prof. Zakaria Stapa (UKM) Pengerusi
              b)   Prof. Dr. Mohd. Nasran bin Mohamad (UKM) Ahli
              c)   Prof. Madya Dr. Faudzinaim Hj. Badaruddin (UKM)
                    Ahli
              d)   Prof. Madya Dr. Che Zarrina binti Sa’ari (UM) Ahli
              e)   Prof. Madya Dr. Noor Shakirah Mat Akhir (USM)
                    Ahli
               f)   Encik Nik Roskiman bin Abdul Samad (IKIM) Ahli
                    Pemantauan telah dimulakan pada 22 Jun 2009 dan
                    dijangka berakhir pada 6 Jun 2010.

x) 23-25 Jun 2009: Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan
                    Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali Ke-87 telah
                    memutuskan bahawa kajian lanjut oleh panel pemantau
                    perlu diteruskan. Muzakarah juga turut bersetuju dan
                    membenarkan kursus-kursus ESQ diteruskan
                    sehingga hasil kajian diperolehi.

xi) 17 Ogos 2009: Mesyuarat Jawatankuasa Perundingan Hukum
                   Syarak Wilayah Persekutuan Kali Ke-75 telah
                   memutuskan bahawa Kursus ESQ Leadership
                   Training adalah menyeleweng daripada ajaran Islam.
                   Keputusan ini adalah berpandukan kepada kertas
                   kerja yang telah disediakan oleh Bahagian
                   Penyelidikan JAKIM dan berdasarkan keputusan
                   Mesyuarat Khas Panel Kajian Akidah JAKIM pada 10
                   Februari 2009.

xii) 02 Oktober 2009: Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan
                    Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali Ke-88 telah
                    diadakan. Muzakarah dimaklumkan bahawa pihak ESQ
                    Leadership Training telah menubuhkan Panel Syariah
                    ESQ yang dipengerusikan oleh Y. Bhg. Dato’ Mustafa
                    bin Abdul Rahman. Walau bagaimanapun, tiada tarikh
                    perlantikan dikemukakan. Muzakarah ini masih
                    bersetuju dan membenarkan kursus-kursus ESQ
                    diteruskan sehingga hasil kajian oleh Panel
                    Pemantau ESQ diperolehi.

xiii) 14-16 Disember 2009: Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis
                   Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali
                   Ke-89 telah diadakan. Muzakarah ini masih bersetuju
                   dan memperakukan bahawa kursus-kursus ESQ
                   diteruskan sehingga hasil kajian oleh Panel
                   Pemantau ESQ diperolehi.

xiv) 25 Februari 2010: Pihak JAKIM telah menerima laporan penuh dari
                  pengerusi panel pemantau, Y. Bhg. Prof. Zakaria Stapa.
                  perbincangan, bengkel dan lawatan kerja ke Jakarta dan
                  Bali telah diadakan.

xv) 01 Mac 2010: Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan
                  Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali Ke-90 telah
                  mengambil maklum tentang kertas laporan yang telah
                  disediakan oleh Panel Pemantau ESQ. Berdasarkan
                  kajian yang telah dijalankan, panel ini telah menemui
                  beberapa unsur yang bercanggah dengan pegangan
                  Ahli Sunnah Wal Jamaah di dalam kursus ESQ
                  seperti pluralisme agama, pengaruh Universal Sufi
                  Order, al-fayd, suara hati dan katarsis. Kajian ini
                  juga mendapati terdapat kekeliruan dari aspek
                  penggunaan istilah-istilah seperti God Spot, Zero
                  Mind Process, fitrah dan Conscience. Walaupun
                  begitu, muzakarah masih belum membuat sebarang
                  keputusan mengenai ESQ kerana menganggap hasil
                  penemuan tersebut adalah zhanni.

xvi) 14 April 2010:          Muzakarah Khas Jawatankuasa Fatwa Majlis
                  Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia
                  telah bersetuju membuat rumusan awal bahawa hasil
                  penemuan oleh Panel Pemantau ESQ adalah zhanni
                  yang masih boleh dijelaskan. Muzakarah juga
                  bersetuju bahawa keputusan terhadap Kursus ESQ
                  Leadership Training akan diputuskan di dalam
                  muzakarah yang akan datang.
xvii) 17 Jun 2010:  Fatwa berkenaan Kursus ESQ Leadership Training di
                  Wilayah-Wilayah Persekutuan telah diwartakan oleh
                  pihak Pejabat Peguam Negara.

Disediakan Oleh:
Pejabat Mufti Wilayah Persekutuan