Faktor tempatan punca BN tewas di Kuala Terengganu

Oleh Manja Ismail
manja@nstp.com.my

GELAGAT peraih undi ketika pilihan raya kecil Parlimen Kuala Terengganu, kelmarin.

Jentera Umno, Barisan Nasional perlu tangani 'kemelut' sebelum corak landskap politik nasional berubah

PELBAGAI analisis dibuat mengenai keputusan pilihan raya kecil Parlimen Kuala Terengganu yang berakhir dengan calon Pas, Mohd Abdul Wahid Endut menewaskan calon Barisan Nasional (BN), Datuk Wan Ahmad Farid Wan Salleh dan calon Bebas, Azharudin Mamat @ Adam dengan majoriti 2,631 undi kelmarin.

Sementara ramai juga, yang sejak selepas penamaan calon lagi, menjangkakan BN sukar mempertahankan kerusi yang silih bertukar tangan antara BN dengan pembangkang itu, majoriti agak besar diperoleh Pas kali ini agak mengejutkan, termasuk di kalangan pimpinan BN dan Pas sendiri.

Dalam pertandingan tiga penjuru itu, Mohd Abdul Wahid yang juga Ahli Dewan Undangan Negeri (Adun) Wakaf Mempelam memperoleh 32,883 undi, Wan Ahmad Farid (30,252 undi), manakala Azharudin, bertanding menggunakan lambang buku hanya meraih 193 undi, sekali gus hilang wang pertaruhan. Seramai 63,993 atau 79.9 peratus daripada 80,229 pemilih mengundi pada pilihan raya kecil yang diadakan berikutan kematian bekas Timbalan Menteri Pelajaran, Allahyarham Datuk Razali Ismail itu.

Pada pilihan raya umum Mac tahun lalu, BN menerusi Razali menguasai kerusi Parlimen dengan majoriti 628 undi, tetapi tiga daripada empat kerusi Dewan Undangan Negeri (DUN) iaitu Wakaf Mempelam, Batu Buruk dan Ladang dikuasai Pas. Hanya DUN Bandar dimenangi BN menerusi calon MCA. Kawasan Parlimen Kuala Terengganu mempunyai 8,744 pengundi Cina dan 480 pengundi India. Kerana itu, BN dan Pas sejak awal lagi menganggap peluang masing-masing untuk merebut kerusi ini adalah 50-50 dengan pengundi atas pagar menjadi faktor penentu.

Seramai 63,993 pengundi atau 79.09 peratus keluar mengundi, merosot berbanding 65,808 atau 81.92 peratus pada pilihan raya umum lalu. Apakah kemerosotan keluar mengundi itu sebagai bantahan kepada calon dan BN atau kerana ramai pemilih berdaftar yang bekerja di luar Terengganu tidak pulang mengundi pada pilihan raya kecil ini seperti dinyatakan oleh Suruhanjaya Pilihan Raya (SPR).

Atau mungkinkah pengundi atas pagar, kebanyakan golongan guru yang dulunya mengundi Allahyarham Razali, bekas pendidik, berdasarkan sentimen kerjaya perguruan mereka, kali ini mengubah selera? Apakah pengundi Cina, yang pada pilihan raya umum lalu dikatakan memberikan undi mereka kepada BN pada peringkat DUN, tetapi memilih pembangkang pada peringkat Parlimen sehingga Razali menang tipis, meneruskan trend itu kelmarin sehingga BN gagal mempertahankan kerusi berkenaan?

Sejarah pilihan raya lalu menunjukkan pengundi Kuala Terengganu selaku penghuni bandar dan mempunyai taraf hidup lebih baik berbanding penduduk di kawasan luar bandar, memang agak kritikal. Dalam kata lain, jika pengundi di kawasan lain lebih mengutamakan parti daripada calon, pengundi di Kuala Terengganu turut memberi keutamaan kepada calon dan isu yang dimainkan sepanjang kempen berjalan.

Sebab itulah sejak Pilihan Raya Umum 1986, Parlimen Kuala Terengganu dimenangi silih berganti antara BN dan pembangkang dengan faktor calon serta isu-isu semasa ketika itu mempengaruhi keputusan. Misalnya, wakil BN, Datuk Zuber Embong yang menang pada 1986 tewas kepada calon Parti Semangat 46, Datuk Manan Othman pada 1990 selepas berlaku krisis dalam Umno ketika itu.

Pada Pilihan Raya Umum 1995, kerusi itu dirampas semula BN menerusi calonnya, Allahyarham Datuk Abu Bakar Daud, tetapi berikutan krisis dalaman Umno pada 1998, calon Pas, Dr Syed Azman Ahmad Nawawi menang kerusi itu pada 1999. Kerusi itu kembali ke tangan BN menerusi Razali pada 2004, yang berjaya mempertahankannya sekali lagi pada Mac 2008.

Jika pada Pilihan Raya Umum 2008, BN menang di tiga kawasan DUN, kali ini semua kerusi DUN, termasuk Bandar memihak kepada pembangkang. Keputusan pengundian menunjukkan BN bukan saja gagal menambah sokongan di peti undi dikuasai Pas, tetapi turut kalah di peti undi yang dimenanginya tahun lalu.

BN hanya menang satu daripada 11 peti undi di DUN Wakaf Mempelam, kawasan kubu kuat Pas yang diwakili Mohd Abdul Wahid sejak lima penggal lalu; empat daripada sembilan peti undi di DUN Batu Buruk; tiga daripada 11 peti undi di DUN Ladang; dan tiga daripada tujuh peti undi di DUN Bandar. Kecuali di peti undi Kampung Tiong dalam DUN Bandar dan peti undi Losong Datuk Amar di DUN Wakaf Mempelam, jumlah undi yang diperoleh BN semuanya merosot. Begitu pun, BN menang undi pos dengan memperoleh 1,039 dan Pas cuma dapat 86 undi. Jumlah undi pos ialah 1,302.

Bagaimanapun, adalah tidak adil untuk menjadikan calon sebagai faktor tunggal kekalahan BN di Kuala Terengganu, walaupun tindakan pembangkang menyebarkan pelbagai fitnah terhadap peribadi Wan Ahmad Farid, termasuk pada saat akhir menjelang hari mengundi, sedikit sebanyak mempengaruhi pengundi.

Kekalahan BN kelmarin juga, kali kedua selepas Parlimen Permatang Pauh sejak Pilihan Raya Umum Ke-12, bukan juga petanda rakyat menolak BN. Seperti kata Timbalan Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Razak, walaupun keputusan itu satu tamparan kepada BN, ia hanyalah pilihan raya kecil yang keputusannya banyak dipengaruhi faktor tempatan.

"Ini pilihan raya kecil... banyak faktor yang boleh tentukan keputusan dan faktor tempatan tidak boleh dibaca sebagai pertimbangan politik peringkat nasional. Kita akan terus berkhidmat kepada rakyat dan tidak akan tawar hati dengan keputusan ini. Kita akan meneruskan komitmen untuk berkhidmat kepada rakyat dengan lebih baik lagi serta membangun dan memajukan negara sehingga mencapai tahap kejayaan yang lebih tinggi, insya-Allah," katanya pada sidang media di Kediaman Rasmi Menteri Besar sejurus selepas keputusan rasmi diumumkan malam kelmarin.

Berdasarkan kenyataan Najib itu, kajian terperinci BN dan Umno terhadap kekalahan ini tidak lama lagi perlu dibuat secara jujur untuk mencari punca sebenar, walaupun pahit bagi memastikan ia tidak berulang pada pilihan raya kecil selepas ini. Memang majoriti agak besar yang diperoleh pembangkang agak mengejutkan, termasuk di kalangan Pas dan Pakatan Rakyat, apa lagi kerana mereka juga mempunyai masalah dalaman, terutama berhubung pemilihan calon kali ini.

Malah, pada peringkat Pakatan Rakyat pun percanggahan berlaku dalam tempoh beberapa hari selepas penamaan calon sehingga kelompok tertentu dalam pimpinan Pas negeri dikatakan tidak mahu pemimpin luar bukan daripada parti itu datang berkempen. Apabila ceramah Pas oleh pemimpin tempatan dilihat kurang sambutan, barulah mereka bersetuju dengan kehadiran pemimpin Pusat.

Pada pihak BN pula, kehadiran hampir semua pemimpin kanan parti dan perhubungan Umno/BN negeri lain berkampung di Kuala Terengganu lebih kepada berganding bahu dengan pemimpin tempatan menjaga kawasan peti undi, daripada menonjolkan diri masing-masing seperti berlaku pada pilihan raya kecil sebelum ini. Walaupun ada yang mengambil kesempatan berkempen untuk pemilihan Umno, ia dilakukan secara senyap oleh -ejen mereka di lobi hotel penginapan selepas ceramah.

Justeru, kehadiran orang luar tidak boleh dijadikan faktor kekalahan, apa lagi pemimpin dan penyokong pembangkang, termasuk daripada DAP sendiri turut berkampung di Kuala Terengganu sejak dua minggu lalu. Barangkali bezanya ialah jentera pilihan raya Pas pada peringkat cawangan lebih kemas dan ikhlas berbanding jentera Umno, yang hingga pada saat akhir dilaporkan masih mempunyai masalah sehingga memaksa pemimpin peringkat negeri turun menyelesaikannya.

Salah satu punca masalah ini ialah rasa tidak puas hati pengundi, termasuk ahli Umno sendiri terhadap kebanyakan ketua cawangan yang juga pengerusi jawatankuasa kemajuan kampung, terutama yang terlalu lama memegang jawatan itu. Disebabkan mereka ini tidak dapat dikalahkan sewaktu pemilihan parti pada peringkat cawangan, ahli parti melahirkan protes melalui peti ini.

"Faktor ada ahli Umno sendiri dan pengundi atas pagar membalas dendam terhadap pemimpin akar umbi yang dilihat tidak menjaga kepentingan mereka atau tidak mesra rakyat tidak harus dipandang ringan. Jika tidak kenapa banyak peti undi yang BN kuasai dulu jatuh ke tangan pembangkang dan peratus keluar mengundi agak rendah," kata seorang petugas Umno negeri ketika ditanya pandangannya mengenai keputusan itu.

Jika benar pandangan itu, yang turut disuarakan oleh beberapa pemimpin Umno luar yang bertandang di kampung-kampung di kawasan Parlimen Kuala Terengganu sejak dua minggu lalu, BN dan Umno perlu memberi perhatian kerana ia juga mungkin berlaku di tempat lain, terutama kawasan luar bandar yang penduduknya amat bergantung kepada pemimpin akar umbi dalam menyelesaikan masalah dan menjaga kepentingan mereka. Pilihan Raya Umum Ke-13 akan tiba kira-kira empat tahun lagi dan jika masalah tempatan seperti ini berlaku di banyak kawasan, tidak mustahil ia boleh mencorakkan landskap politik nasional.